BRUČI, Rudolf, skladatelj (Zagreb, 30. III 1917). U Zagrebu završio gimnaziju i učio do 1941. violinu kod Renate Schönstein u Srednjoj muzičkoj školi te privatno kod Marijane Schön. Kompoziciju studirao na Muzičkoj akademiji u Beogradu kod Petra Bingulca. Usavršavao se 1954/55. kod Alfreda Uhla na Akademiji za muziku i scensku umjetnost u Beču. Karijeru je započeo kao član Umetničkog ansambla centralnog doma JNA u Beogradu (1945–50). Od 1950. djeluje neprekidno u Novom Sadu: najprije je nastavnik pa direktor Muzičke škole »Isidor Bajić« (1951–74) i istodobno šef zbora, zatim direktor (1961–63) Opere i Baleta Srpskoga narodnog pozorišta. Po osnivanju novosadske Akademije umetnosti 1974, imenovan je njezinim prvim dekanom (do 1978) i redovitim profesorom kompozicije i orkestracije. God. 1979. dao je poticaj sjedinjenju glavnih muzičkih ansambala Vojvodine u Muzički centar, kojemu je bio na čelu do umirovjjenja 1983. Od 1979. dopisni, a od 1984. redoviti član VANU. — U prvomu stvaralačkom razdoblju B. komponira isključivo orkestralna djela: Rondo giocoso, I Simfoniju, koncerte za violinu i za trombon i dr. Poslije prelazi i na veće vokalno-instrumentalne oblike – kantate (Srbija na stihove O. Daviča, 1960), balete (Susreti, 1963), oratorij, ali u biti ostaje kompozitor primarno orkestralnog izraza (»Bruči u muzici doživljava i osjeća takoreći sve preko orkestra«, P. Bingulac). Stilski je B. prošao različne preobrazbe izgradivši vlastit izraz. U početku nalazi stvaralačke poticaje u narodnoj glazbi, posebno istarskoj, makedonskoj, međimurskoj (II Koncert za trombon, 1961). Poslije je sve više sklon kozmopolitskom jeziku, osobito neobaroknoj polifoniji, te avangardnim tehnikama – dodekafoniji, serijelnoj tehnici, aleatorici (Koncert za klarinet; Metamorfoze B-A-C-H). U kompozicijama povezanim s tekstom redovito obrađuje aktualne sadržaje izražavajući antiratne humanističke poruke (oratorij Salut au Monde, pa kantate). U baletima stavlja težište na neobično razvijenu, razigranu ritmičku građu i živopisne orkestralne boje, a u simfonijskim i koncertantnim djelima inventivno i s lakoćom iznalazi mnoštvo tema i ritmičkih motiva te ih uobličuje u komplekse boja i zvukova. Za svoja djela dobio je više nagrada i priznanja: Sinfonijom Lesta osvojio je 1966. prvu nagradu na Međunarodnomu skladateljskom natjecanju kraljice Elizabete u Bruxellesu, 1961. dobio je Oktobarsku nagradu Novog Sada, 1973. Nagradu oslobođenja Vojvodine i Prvu nagradu Jugoslavenske radiotelevizije, 1977. odlikovanje Predsjednika Republike Francuske (Ordre National du Mérite), 1985. Sedmojulsku nagradu SR Srbije.
DJELA (praizvedbe): Rondo giocoso. Beograd 1947. — I Simfonija. Beograd 1951. — Koncert za trombon i orkestar. Novi Sad 1952. — Maskal, simfonijska suita. Beograd 1957 (LP ploča, Philips). — II Koncert za trombon i orkestar. Beograd 1958. — Čovjek je vidik bez kraja, kantata. Beograd 1961 (LP ploča, Philips). — Oči Sutjeske, kantata. Zagreb 1963. — Kamena poema za grad za sopran i komorni ansambl. Opatija 1965. — Demon zlata, balet. Novi Sad 1966. — Sinfonia Lesta. Bruxelles 1966 (LP ploča, Philips). — Salut au Monde, oratorij. Beograd 1967. — Sunčani mostovi, kantata. Skopje 1968. — Noć na pruzi, balet. Novi Sad 1970. — Imagination I. Opatija 1971. — Koncert za klarinet i orkestar. Novi Sad 1971 (LP ploča, Jugoton, serija Jugoslavenska muzička tribina). — Vojvodina, kantata. Novi Sad 1971. — Concertino za orkestar. Zagreb 1972. — Metamorfoza B-A-C-H za gudaći orkestar. Novi Sad 1972. — Le Pouvoir des Scorpions, balet (na muziku suite Maskal). Strasbourg 1973. — III Simfonija. Beograd 1974 (LP ploča, Jugoton). — Imagination II. Opatija 1975. — Koncert za fagot i orkestar. Opatija 1975. — Duvački kvintet. Opatija 1977. — Katarina Izmailova ’77, balet. Beograd 1977. — Prometej, opera. Osijek 1981. — Gilgameš, opera. Novi Sad 1986.
LIT.: P. Bingulac: Rudolf Bruči. Zvuk, 1966, 67, str. 213–226. — V. Peričić: Muzički stvaraoci u Srbiji. Beograd 1969, 67–78. — D. Plavša: Novo delo Rudolfa Bručija: Metamorfoze BACH. Zvuk, 1973, 3, str. 271–287. — V. Peričić: Rudolf Bruči. Jugoslovanska glasbena dela. Ljubljana 1980, 68–72. — D. Mihalek: Krcato dobrom muzikom. Praizvedba opere Gilgameš. Muzička kultura, 4(1986) 4/5, str. 21.
Ivona Ajanović (1989)